Geçtiğimiz hafta Türkiye Suriye’deki IŞİD hedeflerine hava saldırıları yaparak ve Türkiye’den kalkan Amerikan savaş uçaklarının örgütü hedef alacak sorti uçuşları yapmasına izin vereceğini açıklayarak, bölgedeki iç savaşa gitgide daha fazla dahil olmaya başladı.
Uzun zamandır Suriye’deki savaşa müdahil olmak konusunda temkinli davranan, bölgedeki en güçlü askeri güçlerden biri ve aynı zamanda bir NATO üyesi olan Türkiye’nin bu hamleleri IŞİD’e karşı verilen mücadeleyi ciddi derecede alevlendirebilir. Ancak bu hamlenin hemen akabinde yaşanan tehlikeli gelişmeler bölgede daha da fazla kargaşa yaratacak cinsten.
Geçtiğimiz Cuma günü, Türk savaş uçakları Kuzey Irak’ın ücra bölgelerinde faaliyet gösteren gerilla grup Kürdistan İşçi Partisi’nin (PKK) kamplarına hava saldırıları düzenledi. Bu saldırılar Ankara hükümeti ile Kürt militanlar arasında 2013’ten bu yana çoğunlukla sadık kalınmış ateşkesi sona erdirdi. Türkiye, IŞİD’in yarattığı riskler ve Kürt ayrılıkçılarla yaşadığı otuz yıldır süregelen anlaşmazlığı aynı potada eritmek konusunda verdiği çıkarcı kararla, bölgede ABD önderliğinde süren daha geniş koalisyon çalışmalarına köstek olabilir.
IŞİD’e karşı verilen, bölgede fiili bir uçuşa yasak bölge oluşturacak gibi görünen savaş ABD parlamentosundan anlamlı bir katkıdan mahrum olarak sürüyor. Washington’ın Irak ve Suriye’deki dahiliyetinin sınırlarını çizecek olansavaş kararının boyutu ve doğası hakkında bir fikir birliğine varmakta başarısız olan parlamenterler pasif kalarak Obama yönetiminin giderek daha derin ve karmaşık bir savaşa doğru sürüklenmesine izin verdiler.
Türkiye’nin Suriye’de daha çok varlık göstermesini hedefleyen ABD’li yetkililer, PKK bölgelerini bombalamasını eleştirmek konusunda isteksiz görünüyorlar. IŞİD’e karşı yürütülen çalışmaların önderlerinden Dışişleri Bakanlığı yetkilisi Brett McGruck, haftasonu yaptığı açıklamada ABD’nin Kürt gruplara yapılan hava saldırılarında bir rol oynamadığını ancak Türkiye’nin kendini savunma hakkını kabul ettiklerini söyledi.
PKK’ye yeni saldırılar düzenlerken aynı zamanda IŞİD’le bir savaş yürüten Türkiye, öyle görünüyor ki bölgede yaygınlaşan silahlı Kürt grupları sınır bölgesine toparlamak konusunda oldukça istekli. Kürtler, İran, Irak, Suriye ve Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde uzun süredir kendi egemen ülkelerini kurmaya çalışıyorlar. Bu durumun aradaki çatışmayı güçlendirerek çözülmesi mümkün değil, ancak karşılıklı müzakerelerle çözülmesi muhtemel.
Kısa vadede Türkiye’nin tutumu, IŞİD ile verilen savaş için verimsiz. PKK’nin Suriye yapılanması Halk Koruma Birlikleri (YPG), Suriye’de toprak tutacak savaşçılar arayan ABD ordusunun en güvenilir müttefiklerinden biri.
Eğer Türkiye IŞİD’i dağıtmaya odaklanırsa, uluslararası mücadelenin daha fazla güç kazanması muhtemel. Amerikan savaş uçaklarının Türkiye’den kalkarak faaliyet göstermeleri, hedeflere gidiş ve geri dönüş sürelerini oldukça kısaltıyor. Ayrıca Türkiye IŞİD’e asker ve para akışını durdurmaya yönelik adım atmakta hiç olmadığı kadar istekli görünüyor. Ancak eşzamanlı olarak Kürtlere karşı yürüttüğü savaş bu istek ve çabaları baltalayabilir.
* Bu yazı, The New York Times yayın kurulunun nytimes.com’da yayımlanan makalesinden çevrilmiştir.
