DİSK/Genel-İş Araştırma Dairesi, her yıl düzenli olarak yayımladığı Kadın Emeği Raporu’nu paylaştı, depremden etkilenen kentlerde kadınların çalışma hayatındaki durumunu önceliklendirdi. Rapora göre kadın işsizliği oranı her geçen gün artıyor, kadın emeğine ve istihdamına yönelik yeni politikalar aciliyetini koruyor.
- Depremden etkilenen kentlerde kadınların işgücüne katılımı düşecek.
Depremden etkilenen kentlerde işgücünün yüzde 73’ü (2 milyon 292 bin) erkeklerden, yüzde 26,7’si (837 bin) de kadınlardan oluşuyor. Depremlerin ardından kadın istihdamının ciddi ölçüde düşeceği öngörülüyor. Deprem bölgesindeki kadınlar sosyal güvenceden de yoksun, istihdam edilen kadınların yarısından fazlası kayıtdışı işlerde çalışıyor.
- İşsiz kadınların yüzde 10’u deprem bölgesinde yaşıyor.
Deprem bölgesindeki kadınların işsizlik oranı, ülke genelindeki kadınların işsizlik oranından yüksek. 2021’de ülke genelinde kadın işsizlik oranı yüzde 14,7 iken deprem bölgesinde bu oran yüzde 16,8. Toplam kadın işsizliğinin yaklaşık yüzde 10’ununu (141 bin kadından fazlası) da deprem bölgesinde yaşayan kadın işsizler oluşturuyor.
- Türkiye genelinde kadın istihdamı hâlâ erkek istihdamının yarısı kadar.
OECD verilerine göre, Türkiye’de kadın istihdamı yüzde 34,3 iken erkek istihdamı yüzde 70,7. OECD ve AB üye ülkelerin ortalamalarına bakıldığında, kadın-erkek istihdam oranlarının birbirlerine yakın, dolayısıyla istihdamda cinsiyet açığının daha düşük olduğunu görülüyor. OECD ve AB ülkelerinde kadın istihdamı yüzde 60’ın üzerinde, cinsiyet açığı ise yüzde yüzde 15’in altında seyrediyor. Türkiye’de istihdamdaki cinsiyet açığı ise yüzde 36,4.
- Son beş yılda kadın istihdamı yalnızca 1,9 puan arttı.
Türkiye’de kadın-erkek istihdam oranları yıllara göre incelendiğinde, 2018-2022 arasındaki son beş yıllık dönemde kadın istihdamının çok düşük bir artış gösterdiği görülüyor. Kadınların işsizlik oranı her geçen gün artıyor. OECD verilerine göre, Türkiye’de kadınların işsizlik oranı yüzde 12,7 ile AB ve OECD üye ülke ortalamalarının iki katından fazla.
- 12,2 milyon kadın ev işleri, ailevi veya kişisel nedenlerle çalışma hayatına dahil olamıyor.
2022 yılı 4. çeyrek verilerine göre 9 milyon 663 bin kadın ev işleri nedeniyle çalışma hayatına dahil olamadığını belirtiyor. Ailevi ve kişisel nedenlerle çalışma hayatına dahil olamadığını belirten kadın sayısı ise 2 milyon 286 bin.
- 3,3 milyon kadın sosyal güvenceden yoksun.
2022 yılı 4. çeyrek verilerine göre 10 milyon 298 bin kadın istihdamının 6 milyon 951 bini (yüzde 67,4’ü) kayıtlı, 3 milyon 347 bini ise (yüzde 32,5’i) kayıtdışı çalıştırılıyor. Tam zamanlı çalışan kadın sayısı 8 milyon 642 bin, yarı zamanlı çalışan kadın sayısı ise 1 milyon 656 bin kişi. Tam zamanlı çalışan kadınların yüzde 74,3’ü kayıtlı, yüzde 25,6’sı ise kayıtdışı çalışıyor. Yarı zamanlı çalışan kadınların çoğunluğu da kayıtdışı çalıştırılıyor.
- Her 10 kadın işçiden yalnızca 1’i sendikalı.
Kayıtdışı istihdam da dahil edildiğinde, kadınlarda gerçek sendikalaşma oranı yalnızca yüzde 6,2. 2023 Ocak ayı verilerine göre, Türkiye’de kadınların sendikalaşma oranı yüzde 10,4 iken erkeklerin sendikalaşma oranı yüzde 16,1. Bu veriye, kayıtdışı istihdam dâhil edildiğinde gerçek kadın işçi sendikalaşma oranı sendikalaşma 4,2 puan azalarak yüzde 6,2’ye gerilerken; erkek işçilerde de bu oran 5.1 puan azalarak 11,2 düşüyor.
- Erkekler, kadınlardan yüzde 20 daha fazla kazanıyor.
Türkiye’de de erkeklerin kadınlara göre yüzde 20,84 fazla kazanıyor. Çalışma biçimlerine göre incelendiğinde, kadınlar ile erkekler arasındaki fark en fazla yevmiyeli işlerde ortaya çıkıyor. Yevmiyeli çalışan erkekler yevmiyeli çalışan kadınlara göre yüzde 47,39 daha fazla kazanıyor. Maaşlı çalışanlarda ise bu fark yüzde 16. Ücretli çalışan erkekler kadınlara göre yüzde 16 daha fazla kazanıyor.
- Yoksulluktan en çok kadınlar etkileniyor.
Türkiye’de resmi yoksulluk verileri cinsiyet karşılaştırmasıyla incelendiğinde yoksulluktan en çok kadınların etkilendiği görülüyor. Erkeklerde yoksulluk 8,5 milyon kişi ile yüzde 20,8, kadınlarda ise 9 milyon kişi ile yüzde 21,8.
