İlham kaynağı kadınlar listesinin ilk sıralarında yer alan bir isim Vivian Maier. Hayatının 40 yıla yakın bir zamanını dadılık yaparak geçirdi. Ama onu özel kılan ışık ve çevre algısının ne denli gelişmiş olduğunu hemen görebileceğiniz bir sokak fotoğrafçısı olması. Çektiği fotoğraflara bakınca, kendinizi bir zaman makinesine girmiş gibi hissetmenizi sağlayan bu kadının hayatta olduğu süre boyunca kimseye göstermediği binlerce fotoğrafı, ölümünden sonra tesadüfen John Maloof tarafından keşfedildi.
2007’de evinin karşısındaki müzayede salonuna giden Maloof, yazmakta olduğu tarih kitabı için Şikago’nun eski fotoğraflarını arıyordu ve eve bir kutu dolusu fotoğraf negatifiyle döndü. İçinde işine yarayacak hiçbir şey yoktu, ama bunların hepsi birer sanat eseriydi. Vizörün üstte olduğu Rolleiflex makinesiyle çekilmiş, sokağın kokusunu duyabileceğiniz, gençlerin, yaşlıların, zenginlerin, fakirlerin, çocukların, alkoliklerin, evsizlerin, dilencilerin, kısacası hayata tutunmaya çalışan herkesin olduğu koca bir hatıra koleksiyonuydu.
Fotoğraflardan çok etkilenen ve geri kalanına da ulaşmak isteyen Maloof, diğer negatifleri satın alanları bulup Vivian’a ait bütün fotoğrafları topladı. İnanması zor, ama 100.000’e yakın negatif film, 2000 makara banyo edilmemiş siyah-beyaz film, 700’e yakın da renkli film bulmuştu. İlk aşamada bu kadar fotoğrafla ne yapacağını bilemedi, fotoğraflara baktıkça bu gizemli kadın hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak istedi. Bu süreçte fotoğrafları sergilemek istediği hiçbir müzeden olumlu yanıt alamayan Maloof, sonunda Şikago Kültür Merkezi’nde Vivian’ın çektiği fotoğraflarla bir sergi açma imkânı buldu ve bu gizemli sokak fotoğrafçısı kadının hikâyesi aldı başını yürüdü.
Doğduğu yeri, yaşadığı evleri, dadılık yaptığı çocukları ve onların ailelerini bularak kimisine göre garip kimisine göreyse sosyalleşmesi neredeyse imkânsız olan Vivian hakkında bir belgesel hazırladı. Akademi Ödülleri ve BAFTA da dâhil olmak üzere “En İyi Belgesel” dalında pek çok adaylığı bulunan Vivian Maier’i Bulmak (2013) adlı belgesel yoğun ilgiyle karşılandı.
Hayatta olduğu süre boyunca kapalı kutularda sakladığı fotoğraf negatiflerinin şimdi dünyanın en ünlü müzelerinde sergileniyor olması, üzerlerinde herkesin gözünün gezmesi Vivian’ı mutlu eder miydi bilinmez. Ama Maloof bu eserleri ABD, Norveç, Danimarka, Fransa, İtalya, Çin de dâhil olmak üzere pek çok ülkede sergiledi.
Maier’in gizemli hayatı hakkında daha fazla bilgiye ulaşmak pek mümkün değil gibi görünebilir. Ama miras olarak bıraktığı yüz binlerce fotoğraf az da olsa kendisini tanıma, dünyaya bir de onun objektifinden bakıp hiç tanımadığımız insanlara gülümseme imkânı sunuyor. Fotoğrafların tamamına buradan erişebilirsiniz.
