ABD’deki polis şiddetini ve sosyal adaletsizliği protesto etmek üzere, ulusal marş okunurken ayakta duran takım arkadaşlarından farklı olarak oturmaya karar veren Amerikan futbolu oyuncusu Colin Kaepernick, protestosunu açıkladığı basın toplantısında Fidel Castro ile Malcolm X’in fotoğrafının bulunduğu bir tişört giymişti. Colin Kaepernick, protestosunun ardından kara listeye alındığı için maalesef beş yılı aşkın süredir hiçbir takımda oynayamıyor. Basın toplantısında giydiği tişörtün üzerinde yer alan fotoğraf ise tarihsel önemini koruyor. Peki, bu fotoğrafın hikâyesi neydi?
1959’da Küba Devrimi zafere ulaşıp Batista’yı devirmiş ve yönetimi ele geçirmişti. Kamulaştırmalar nedeniyle zarar gören ABD, şirketlerin baskısıyla bir yıl sonra Küba’ya ağır bir ticari ambargo uygulamaya başlayacaktı. Fidel Castro da New York’ta gerçekleştirilecek Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda istenmeyen adam ilan edilecekti.
Castro ve Küba heyetinin New York ziyareti, Küba-ABD ilişkilerinden elbette etkilenmişti. Heyet, önce Manhattan’daki Shelbourne Oteli’ne geçmiş ancak otel yönetimi güvenliği sağlamak için 20 bin dolar talep edince yaşanan tartışmanın ardından burada kalmaktan vazgeçmişti. Aslında bu gerilim New York’taki pek çok otelin “düşman” gördüğü Küba heyetine konaklama imkânı sunmamasının sonucuydu.
Castro’nun 19 Eylül 1960 akşamı BM Genel Merkezi bahçesinde veya Central Park’ta kalacaklarına yönelik tehdidini savurmasıyla gerilimin doruğa çıktığı birkaç saatin ardından, Küba heyeti Malcolm X’in Harlem’deki Hotel Theresa’ya yaptığı daveti kabul etti.
Shelbourne Oteli’nin bulunduğu Manhattan o zamanlar yıkık dökük binaları, kalabalık okulları, çöple dolu sokakları, yüksek suç oranları ve yaygın polis şiddetiyle biliniyor, Afro-Amerikalıların ABD’nin kuzeyinde yaşadığı tüm sorunların eksiksiz bir temsilini sunuyordu. Buna karşılık, Harlem siyasi faaliyetler açısından son derece canlıydı. Farklı siyahi gruplar eşitsizlikleri protesto etmek ve haklarını talep etmek üzere sokakları dolduruyorlardı.
Fidel Castro ile Malcolm X, polis ordusunun eşlik ettiği Küba heyetinin karşılanmasının ardından gerçekleştirilen yaklaşık yarım saatlik buluşmada ABD’deki ırkçılığı, siyahilerin mücadelesini ve Küba-ABD ilişkilerini konuştular. Otel binasının etrafında yüzlerce siyahi yurttaş buluşmayı destekliyordu. Castro’nun ABD’deki siyah hareketinin önde gelen liderlerinden biriyle buluşması elbette sembolik bir anlam taşıyordu, siyah hareketi ile devrimci Küba arasında kurulan ittifakı gösteriyordu. Dahası, dünyanın dikkatini ABD’deki ırkçılık sorununa çekmeyi başarmıştı. Castro’nun da Küba’ya döndüğünde tüm kamusal alanlarda ayrımcılığı yasaklayan bir tavır sergilemesinde bu toplantının da etkisi görülüyordu.
Kaynaklar: Slate, Smithsonian, Harlem World
