Eski kitapların kendine has kokularının sırrı Compound Interest adlı blogda yayınlanan bir infografik ile açıklandı. Blogun sahibi kimya öğretmeni Andy Brunning’in konuya ilişkin açıklaması ise şöyle:
Genelde, eski kitap kokusuna kâğıdın içindeki bileşenlerin kimyasal bozuma uğraması sebep olur. Kâğıt, diğer kimyasallara ek olarak selüloz ve lignin içerir. Lignin, günümüzde basılan kitaplarda yüz yıl öncekilere göre çok daha az bulunur. Bunların her ikisi de kâğıdın yapıldığı ağaçlardan kaynaklanır: ince kâğıtlarda, örneğin gazete kâğıdına nazaran çok daha az lignin bulunur. Lignin ağaçlarda selüloz liflerini birbirine bağlamaya yarar, odunun sertliğini korumasını sağlar, aynı zamanda eski kâğıtların zamanla sararmasından da sorumludur, zira oksitlenme tepkimesi sonucu parçalanarak aside dönüşür, bu da sonrasında selülozu yıkıma uğratır.
“Eski kitap kokusu” bu kimyasal bozunum sonucu ortaya çıkar. Modern, yüksek kalitedeki kâğıtlar lignini temizlemek için kimyasal olarak işleme tabi tutulur, fakat kâğıttaki selüloz çevrede bulunan asitler sebebiyle yine bozuma uğrayabilir (her ne kadar çok daha yavaş şekilde olsa da). Genel olarak asit hidrolizi adıyla anılan bu reaksiyonlar, çok sayıda uçucu organik bileşiği ortaya çıkarır. Bunlar da eski kitap kokusuna katkıda bulunan unsurlardandır. Bu bileşiklerden bir kısmının etkisi belirlenmiştir: benzeldahit bademin kokusuna benzer bir koku doğurur. Vanilin vanilyanınkine benzer bir kokuyu ortaya çıkarır. Etil benzen ve tolüen tatlı kokulara sebep olur ve 2-etil hekzanol da hafif çiçeksi bir katkıda bulunur. Bu reaksiyonlarda ortaya çıkan diğer aldehit ve alkoller daha düşük koku eşiğine sahiptir ve onlar da kokuyu oluşturmada etkili olur.
Kaynak: Open Culture
