Dante Alighieri’nin İlahi Komedya serisinin ilk kitabı Cehennem, popüler kültüre de sirayet ederek hafızalarımızdaki yerini koruyor. İnsan sınırlarının yoğun görsel temsili olan bu uzunca şiirin birçoklarını yüzyıllardır büyülemesinin asıl sebebi ise bazı unutulmaz resimlere vesile olması.
Homeros’un İlyada destanında Aşil’in Hektor’u arabasının arkasından sürüklemesi gibi, Dante’nin de cehennemin dokuzuncu katında buzdan bir göl ile karşılaşmasını kim unutabilir? Dante, İlahi Komedya’nın ilk basımından (1308-1320) bu yana, hemen herkesi yarattığı geniş fantastik coğrafyanın içine çekmeyi başardı.
Örneğin, üretkenliğiyle tanınan Fransız sanatçı Gustave Doré cehennemin dokuzuncu katını yorumladığı resminde Şeytan’ı kanatlı, boynuzlu, sakallı, huysuz bir dev olarak çizdi. Doré, İlahi Komedya’yı yayıncısının ve etrafındakilerin itirazlarına rağmen o kadar çok resmetmek istedi ki 1861 yılında serinin ilk kitabını kendi imkânlarıyla bastırdı. Kitap piyasaya çıktığında hızlıca tükendi. Bunun üzerine, yayıncısı Doré’yi ofisine bir telgrafla geri çağırdı: “Başarı! Çabuk gel! Ben bir dangalağım!”
Bir başka sanatçı William Blake, Cehennem‘i hayatının son demlerinde ele aldı. Her ne kadar ince işçiliğinin tamamlamasına ömrü yetmemiş olsa da, İtalyanların ” Yüce Şair” olarak adlandırdığı Blake, Dante’nin canlılık ve korku konusundaki anlatımlarına kendi rahatsız edici ama son derece klasik yorumuyla kesinlikle hakkını verdi. Blake’in 1827 yılında yaptığı, altı ayaklı yılan tarafından saldırıya uğrayan hırsız Agnolo Brunelleschi’yi yorumladığı tablo aşağıda.
1957 yılında İtalyan hükümeti tarafından İlahi Komedya‘nın tümünü resmetmesi için görevlendirilen Salvador Dali, aşağıdaki resimde görebileceğiniz gibi, “Reign of the Penitents” adlı tablosuyla kendisinden de beklendiği gibi projeye eşsiz ve silinmez imzasını attı.
Dali’den yüzyıllar önce, Rönesans ustalarından Sandro Boticelli her üç kitabı resmetmek için bir girişimde bulundu ama maalesef bitirmeyi başaramadı. Boticelli’nin “Panderers, Flatterers” adlı tek renkli çizimi aşağıda.
Film yapımcıları ve video oyunu üreticileri gibi, sanatçılar da ağırlıklı olarak üç kitaptan en tuhaf ve rahatsız edici olan Cehennem’e odaklanmayı tercih ettiler. Ancak modern sanatçılardan Jean Giraud gibi Cennet‘i resmetmeyi tercih edenler de var. Fantezi, bilimkurgu ve çizgi roman dünyasında Moebius olarak da bilinen ve yanlış “casting” tercihleriyle tanınan (Alien ve Tron gibi) Fransız sanatçı, İlahi Komedya üçlemesinin görsel olarak en az ilgi gören kitabını ele aldı ve inanılmaz çarpıcı görseller oluşturdu.
Kırk yılı aşkın bir süre boyunca İlahi Komedya üzerine çalışan Alberto Martini gibi sanatçılar da dehşet verici, üslûbuyla öne çıkan eserler üretti.
Tüm sanatçıların İlahi Komedya yorumları bir ortak noktada buluşuyor: neredeyse sınırsız bir özgürlükle Dante’nin tuhaf kozmografisini hayal etmek. Muhtemelen Dante de çoğunu onaylardı.
Kaynak: openculture.com
